Της Φωτεινής Τσιτσώνη-Καβάγια
Το τοπίο λιτό κι απέριττο. Γύρω του μια γαλήνη, που λες κι είναι σοφία!
Βόρεια και δυτικά του ο ορίζοντας του κατάφυτου Αράκυνθου σαν καταπράσινη θάλασσα. Ο ορεινός όγκος του με τα πυκνά δάση του, πανέμορφος και θαλερός, τόσο, που, αγναντεύοντάς τον, νιώθεις μια πληρότητα, που θαρρείς πως σε κυριεύει! Κι είναι τα δάση του πηγή ζωής για τους κατοίκους της περιοχής αλλά και πηγή προσόδων για την εκμεταλλεύσιμη, εμπορεύσιμη....
και τόσων χρήσεων ξυλεία τους αλλά και για τους καρπούς τους από τις ονομαστές βελανιδιές και καστανιές τους. Μια βλάστηση αδιάκοπη, γάργαρα τα τρεχούμενα νερά, τεράστια δέντρα πανύψηλα με παχιούς ίσκιους, φουντωτοί θάμνοι, ταπεινά αγριολούλουδα με ομορφιά και χάρη στολίζουν γύρω το τοπίο, που συμπληρώνεται από το μονότονο τραγούδι των τζιτζικιών και ανακατεύεται με το χαρούμενο τιτίβισμα των πουλιών. Η θέα εξαίσια!
Νότια κι ακριβώς από κάτω σου, ξεδιπλώνεται η «πολιτεία του νερού», το Μεσολόγγι, με τον εκτεταμένο Υγροβιότοπό του, μια πόλη σταθμός αλλά και θρίαμβος της Επανάστασης του 21, με την απέραντη, την πλατιά και γαλάζια λιμνοθάλασσά του…
Και μέσα σ’ αυτό το υπέροχο τοπίο, λίγο πιο πάνω από τα Ρέτσινα, εκεί όπου η φύση μιλάει στην καρδιά σου, πλούσια και γελαστή, επιβλητική κι άγρια μαζί, που σε αγγίζει, λες, μ’ όλες της τις αισθήσεις, διακρίνεται ένα μικρό εκκλησάκι, λιτό κι αυτό, τόσο, που στα μάτια σου φαντάζει φτωχικό, που τιμάται στο όνομα της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής.
7 Ιουλίου 2013, ημέρα Κυριακή και το εκκλησάκι πανηγυρίζει και γεμίζει από κόσμο, που η επίσκεψή του έχει προσκυνηματικό χαρακτήρα. Κι οι προσκυνητές όλο και πληθαίνουν με το πέρασμα της ώρας, ενώ οι φωνές των ψαλτάδων και του ιερέα ξεχύνονται ολοτρόγυρα κατακυριεύοντας τη γαλήνη του τοπίου.
Κι όλοι οι άνθρωποι του χωριού εκεί! Άνθρωποι φιλόξενοι και περιποιητικοί, που έχουν τις ρίζες τους από τα μέρη αυτά, που με μεράκι, ευλάβεια και απεριόριστο σεβασμό για τον τόπο τους, κατέβαλαν προσωπική εργασία, και συντήρησαν απ’το πέρασμα των χρόνων, σαν να «ύφαναν βελονιά, βελονιά» αυτό το πανέμορφο εκκλησάκι που φαντάζει κατακάθαρο και περιποιημένο μέσα στην όλη ομορφιά του τοπίου! Σαν κι όλες οι αξίες της ζωής να εκφράστηκαν απ’ τους χωριανούς μέσα στο χρόνο μ’ αυτό τους το έργο, έργο αγάπης!
Κι έχει κι αυτή η μικρή εκκλησιά τη δική της ιστορία, που ξεκινάει από τα μεταεπαναστατικά χρόνια, αυτά του 1832, που είναι η χρονολογία ίδρυσής της
Ο αύλειος χώρος της, είναι κατάσπαρτος από τάφους, που έχουν να σου διηγηθούν ο καθένας τη δική του ιστορία, που τόσο καλά έχουν φυλαγμένη στη δική τους ξεχωριστή μνήμη!
Έξω ακριβώς από την κεντρική του είσοδο η εικόνα της Αγίας καταστόλιστη από την ευλάβεια των γυναικών του χωριού, σου θυμίζει το σκοπό της επίσκεψής σου εκεί.
Αγία Μεγαλομάρτυς Κυριακή, γεννηθείσα τον 3ο αι. μ.Χ. στη Νικομήδεια της Μ. Ασίας, κόρη ευσεβών χριστιανών, του Δωρόθεου και της Ευσέβειας, που της έδωσαν το όνομα αυτό, ακριβώς επειδή γεννήθηκε την ημέρα αυτή της εβδομάδας.
Σύμφωνα με όσα συνέβαιναν εκείνα τα πρώτα χριστιανικά χρόνια στους χριστιανούς, καταδιώχτηκε, βασανίστηκε και μαρτύρησε επί αυτοκράτορος Διοκλητιανού και επί συνάρχοντός του Μαξιμιανού, σε ηλικία μόλις εικοσιενός χρόνων!
Στο κέντρο της αυλής της μικρής της εκκλησιάς, που τιμάται στο όνομά της δεσπόζει ο μεγάλος Δέντρος (είδος βελανιδιάς) και πιο κει η πέτρινη βρύση, που έγινε από το μεράκι και προσωπική εργασία των ανθρώπων του χωριού, που το νερό της τρέχει ακατάπαυστα και ξεδιψάει τους προσκυνητές.
Κι εκεί, κάτω από τη σκιά του μεγάλου δέντρου, γίνεται και η κλήρωση της Λαχειοφόρου της χρονιάς και δυο είναι οι τυχεροί αυτή τη φορά, που θα κερδίσουν μια προβατίνα και μια γίδα ο καθένας τους, προσφορά κάποιου κτηνοτρόφου του χωριού, προς ενίσχυση της μικρής εκκλησιάς.
Η γιορτή της Αγίας είναι γνωστή και τιμάται σ’ όλη την Ελλάδα, ιδιαίτερα στη Θράκη και στον Πόντο, όπου από το όνομά της ονόμαζαν τον Ιούλιο, το μήνα που γιορτάζει και Αη -Κυριακίτη.
Πολλά είναι τα ξωκκλήσια, που τιμώνται στη μνήμη της.
Ιδιαίτερος είναι ο ναός της στη Χαλκίδα της Εύβοιας, που είναι ξεχωριστός καθώς είναι σπηλαιώδης, επειδή είναι κατασκευασμένος σε σπήλαιο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, όπου βρέθηκε και η εικόνα της.
Επίσης εκκλησιές της και μοναστήρια αλλά και χωριά με το όνομά της απαντώνται στην Καστοριά, στη Μακεδονία, στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία, στη Σάμο, την Ικαρία, στην Ηλεία αλλά και σε πολλές περιοχές της Αττικής, στην Κηφισιά, στο Γαλάτσι, στα Σπάτα, στο Αττικό Άλσος.
Αξίζει να αναφέρουμε πως και ο χριστιανικός μητροπολιτικός ναός της Σόφιας στη Βουλγαρία τιμάται στο όνομα της Αγία Κυριακής.
Πολλοί άνθρωποι της θάλασσας ακόμα δίνουν το όνομα της Αγίας στα καΐκια και στα καράβια τους, καθώς και ο τίτλος ενός παλιού κι αγαπημένου τραγουδιού σε μουσική Μίμη Πλέσσα είχε το όνομά της:(το λέγαν Άγια Κυριακή εκείνο το καΐκι, που στη σκλαβιά, στην κατοχή, δούλευε στη διαφυγή, πάλευε για τη νίκη…).
Οι γεωργοί τα παλιότερα χρόνια φύλαγαν την ημέρα της γιορτής της και πίστευαν πως αν εκείνη τη μέρα θερίσουν ή αλωνίσουν κι αν δεν πήγαιναν στην εκκλησιά, θα τιμωρούνταν!
Πίστευαν ακόμη πως η Αγία ήταν και θεραπεύτρια της κάθε αρρώστιας τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα.
