Kαποδίστριας II : Νέα πιο αντιδραστική τομή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

ΑΡΘΡΟ-ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Του Κώστα Διον. Κορδάτου* Οι συγχωνεύσεις του «Καποδίστρια ΙΙ» θα προκαλέσουν ανατροπές στα σχολεία, κάποια από τα οποία θα βάλουν λουκέτο ενώ οι περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες θα συγχωνευτούν! Αλλάζουν την κοινωνική συνοχή, από το επίπεδο της συντροφικότητας και της αλληλεγγύης της γειτονίας στη μαζοποίηση και ουδετεροποίηση των πόλεων. Μέσα σε αυτές τις νέες χωρικές συντεταγμένες δεν θα μπορεί να υπάρξει κάθε μεμονωμένη και ανυπότακτη φωνή παρά μόνο ο χαμένος κύκλος των κομμάτων. «Το δημόσιο και η αυτοδιοίκηση θα δεχθούν μεγάλες περικοπές εκεί που πρέπει, δηλαδή στις σπατάλες»: αυτό δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης Οι αποφάσεις για τον χωροταξικό σχεδιασμό θα ληφθούν από τις κατά τόπους τοπικές ενώσεις δήμων και κοινοτήτων (ΤΕΔΚ Η ύπαιθρος απειλείται από οικονομικό μαρασμό, που έχει ως αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη μετανάστευση προς τα αστικά κέντρα και τη δημιουργία των μελλοντικών παγκοσμιοποιημένων «mega-cities». Την ίδια στιγμή, η αβεβαιότητα για το μέλλον και το δύσκολο παρόν συμβάλλουν στη διάλυση του κοινωνικού ιστού και στη διαμόρφωση μιας χαμηλού επιπέδου αυτοεκτίμησης από πλευράς των κατοίκων, με αποτέλεσμα την ψευδεπίγραφη δυτικοποίηση του λαϊκού πολιτισμού αλλά, συχνά, και την ιδιαίτερα έντονη και με ανεξέλεγκτα αντικοινωνικά χαρακτηριστικά παραβατικότητα. Φαίνεται να βιάζεται η κυβέρνηση στην υλοποίηση του δεύτερου βήματος για την αλλαγή του διοικητικού χάρτη της χώρας, μετά τον Kαποδίστρια I. Στα συρτάρια του Yπουργού Εσωτερικών Pαγκούση είναι έτοιμο το νομοσχέδιο και, εκτός απροόπτου, θα προχωρήσει το 2010, έτσι ώστε οι επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές να γίνουν με βάση τη νέα δομή της χώρας, αλλά και οι εθνικές εκλογές με ένα καινούργιο -«γερμανικό»- περισσότερο καλπονοθευτικό και αντιδημοκρατικό, πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα. Συναινούν σε μια τέτοια κατεύθυνση, «σαν έτοιμες από καιρό», και οι κεντρικές αυτοδιοικητικές ενώσεις, KEΔKE, ENAE, αρκεί να πάρουν τα «όβολα» από το κεντρικό κράτος. Ταυτόχρονα δέχονται να γίνουν συνδιαχειριστές των καταργήσεων δήμων και κοινοτήτων για μια ακόμη φορά αφού και τώρα οι αποφάσεις για τον χωροταξικό σχεδιασμό θα ληφθούν από τις κατά τόπους τοπικές ενώσεις δήμων και κοινοτήτων (ΤΕΔΚ)! Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης οι 52 νομοί περιορίζονται σε 14 περιφέρειες από 13 που υπάρχουν τώρα, και οι 1.033 δήμοι δεν θα υπερβαίνουν τους 380. Στόχος είναι οι δήμοι και οι νομαρχίες να μειωθούν και να μετεξελιχθούν σε μικρά «ευέλικτα» σχήματα, στα πρότυπα των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, με αυξημένη επιχειρησιακή ικανότητα, λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία… Οι Νομαρχίες υποβιβάζονται ως παραρτήματα (ανταποκριτές) των περιφερειών. Ταυτόχρονα μετατρέπονται σε μητροπολιτικές περιφέρειες η ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου Αττικής και το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης. Θεσπίζονται οι Περιφερειακές εκλογές, όπου οι περιφερειάρχες και οι δήμαρχοι θα εκλέγονται με ποσοστό 50% συν ένα (καταργείται το ανεδαφικό 42%). Ο Καποδίστριας ΙΙ αποτελεί οργανωτική - διοικητική ρύθμιση της διαδικασίας καπιταλιστικής ανασυγκρότησης των θεσμών της Τ.Α, σε συνδυασμό με τα φιλελεύθερα προγράμματα αντικατάστασης του κοινωνικού-αναπτυξιακού Δήμου με Δήμο επιχειρηματία που θα είναι απ΄ ευθείας συνδεδεμένος με τα κέντρα των Βρυξελών και θα διαμορφώνεται πλέον σε τοπικό κράτος. «Η Ανοιχτή Πόλη το νέο όραμα» Αποφεύγουν επιμελώς ΚΕΔΚΕ, ΤΕΔΚ και κυβέρνηση τη δημιουργία των «Ανοιχτών Πόλεων», δηλαδή ενός δικτύου τοπικού και υπερτοπικού οικιστικού περιβάλλοντος που θα ενισχύει τις δραστηριότητες για την ανόρθωση της αγροτικής οικονομίας στις περισσότερες περιοχές του νομού. Μία ανοιχτή διαδικασία που θα συνδέει το χωριό με την πόλη, που δεν θα καταργεί την οργανική υπόσταση κάθε περιοχής αλλά θα ενιαιοποιεί όλες τις διοικητικές και αναπτυξιακές λειτουργίες σε μια μητροπολιτική διαδημοτική νομική μορφή. Με ένα κεντρικό συμμετοχικό όργανο αποφάσεων με αναλογικό αντιπροσωπευτικό δημόσιο προϋπολογισμό σύμφωνα με το μέγεθος κάθε περιοχής, χωρίς να λειτουργεί ισοπεδωτικά στην τοπική κοινωνία, που να μην καταργεί τις υπάρχουσες ενότητες, που θα έχουν θέσει στο νέο δήμο με το δικό τους χρώμα, την δικιά τους ιστορίας και τα «βάσανα» που σέρνουν. Αυτοί γνωρίζουν το πρόβλημα και τις λύσεις καλύτερα από το κέντρο. Σε αντίθεση με όλα αυτά, που σχεδιάζουν οι ευρωπαίοι «εταίροι» μας, αυτή η πρόταση του αείμνηστου «Αντώνη Τρίτση» φαντάζει ακόμα και σήμερα πιο επίκαιρη ιδιαίτερα τώρα που θέλουν να εκθεμελιώσουν τα πάντα. Αλλά πώς τέτοιες ρηξικέλευθες απόψεις να ευδοκιμήσουν; Βλέπεις, κοστίζουν σε πολλά επίπεδα για την κυρίαρχη αστική αντίληψη των ευρωσκεπτικιστών ενώ οι σχεδιασμοί των Βρυξελών θέλουν την αποδέσμευση της Ευρωπαϊκής τράπεζάς τους από το κόστος λειτουργίας των τοπικών κοινωνιών υπέρ των μονοπωλιακών συγκροτημάτων. Με τον σχεδιασμό του «Καποδίστρια ΙΙ» των Βρυξελών θα οδηγηθούν οι περισσότεροι δήμοι σε πτώχευση αφού δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στα υπέρογκα έξοδα ενός τέτοιου γεωγραφικού και πολεοδομικού μορφώματος. Οι αλλαγές που προωθούνται δεν είναι αποκλειστικότητα του ΠAΣOK. Ανάλογες αλλαγές υπάρχουν και στους σχεδιασμούς της NΔ και στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος τους είναι: η βελτίωση της ικανότητας του αστικού κράτους να ενσωματώνει, να χειραγωγεί και να υποτάσσει τη λαϊκή συνείδηση στους στόχους του κεφαλαίου. Όλα αυτά βέβαια έχουν τις ερμηνείες τους, όπως είναι και η απώλεια του πλεονεκτήματος που είχε η αριστερά στο θεσμό. Σήμερα η Τ.Α. αντί να αγωνίζεται για τη διεύρυνση της κοινωνικής συνοχής, βρίσκεται έξω από τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες των δημοτών, όπου δύσκολα διακρίνεις το ιδιωτικό από το κοινωνικό συμφέρον. Το εφήμερο και το αυτονόητο παρουσιάζεται για έργο «πνοής», τα δομικά υλικά και το τσιμενταρισμένο αμμοχάλικο έχουν γίνει η κυρίαρχη ιδεολογία της λεγόμενης τοπικής «ανάπτυξης». Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα έργα και όλες οι πόλεις μοιάζουν μεταξύ τους και, όταν ταξιδεύεις σε κάποια άλλη πόλη, νομίζεις ότι βρίσκεσαι ακόμα στο δικό σου δήμο! Και όλο αυτό το οικοδόμημα το χρυσώνουν με το «χάπι» της περιφερειακής αποκέντρωσης σε μια «βιώσιμη» ανάπτυξη ! Ωραία λόγια! Μόνο που η βιωσιμότητα των δημοτών δεν φαίνεται εξασφαλισμένη. Ο «Καποδίστριας ΙΙ» θα προκαλέσει ανατροπές στα σχολεία ! H κατεύθυνση αυτή συνεπάγεται ότι αρμοδιότητες Παιδείας, Yγείας, Πρόνοιας, Περιβάλλοντος κ.α. περνούν στην ευθύνη της περιφερειακής τοπικής διοίκησης, διευκολύνοντας μέσω και των ΣΔIT την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας σε αυτούς τους τομείς (καλώς τα, τα παιδιά τους εργολάβους!). Ο «Καποδίστριας ΙΙ» θα προκαλέσει ανατροπές στα σχολεία, κάποια από τα οποία στην αρχή θα βάλουν λουκέτο ενώ πολλές δημόσιες υπηρεσίες θα συγχωνευτούν και θα χαθούν εκατοντάδες οργανικές θέσεις ! Αυτό το ζήτημα οφείλουν να αναδείξουν στο συνέδριο της ΤΕΔΚ Ν. Αιτωλ/νίας (16-1-2010) οι σύνεδροι και όχι εάν θα συνενώσουν τα «κοιμητήρια» των χωριών τους! Μακροπρόθεσμα το αποτέλεσμα θα είναι ο μαρασμός και το κλείσιμο πολλών σχολείων, κυρίως των περιφερειακών και αυτά των αγροτικών περιοχών, αφού οι μικρότεροι δήμοι δεν θα μπορούν ν’ ανταπεξέλθουν στα έξοδα λειτουργίας τους, την ώρα που οι ποικιλώνυμοι «τοπικοί παράγοντες» θα ενδιαφέρονται για τη βιτρίνα τους, τα «καλά» σχολεία της κάθε αστικής περιοχής. Έχω την εκτίμηση, σύμφωνα με την οικονομική και κοινωνική συγκυρία καθώς και με τις μετακινήσεις του πληθυσμού που θα γίνουν ακόμη πιο έντονα, ότι στην Αιτωλ/νία το επόμενο βήμα του περιφερειακού σχεδιασμού είναι να παραμείνουν μόνο 8-10 Λύκεια από τα 22 που λειτουργούν σήμερα! Οι διακηρύξεις της νέας υπουργού παιδείας φανερώνουν αυτούς τους σχεδιασμούς για την υπαγωγή των σχολείων στην αυτοδιοίκηση. Φανταστείτε στην Αιτωλ/νία τι έχει να γίνει όταν θα αναλάβουν οι δήμοι με την περιφέρεια την μισθοδοσία του προσωπικού, τις νέες προσλήψεις και τα διάφορα λειτουργικά έξοδα των σχολείων, εκτός των υποδομών που έχει σήμερα. Ανάλογα προβλήματα θ’ αντιμετωπίσουν και πολλά σχολεία των αστικών κέντρων (στο Αγρίνιο, Μεσολόγγι, Ναύπακτο, Πάτρα, Ιωάννινα, Νησιά κ.λ.π.), ιδιαίτερα των υποβαθμισμένων περιοχών τους, που θα εξελιχθούν σε σχολεία αλλοδαπών, μεταναστών και φτωχών Ελλήνων, κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ ή της Αγγλίας. Θα αντιμετωπίζονται ως πελάτες και παραγόμενα εμπορεύματα αφού θα προετοιμάζονται έτσι ώστε να κυκλοφορήσουν στην αγορά με καλύτερους όρους (βλέπε έκθεση ΟΟΣΑ: Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία & Ανάπτυξη). Μια ματιά στη διεθνή εκπαιδευτική εμπειρία είναι διαφωτιστική και δεν επιδέχεται αυταπάτες. Όπου εφαρμόζεται η «αποκέντρωση», έχει ολέθριες συνέπειες στο χαρακτήρα του σχολείου, χειροτερεύει τους όρους μόρφωσης των παιδιών της λαϊκής οικογένειας Επιδιώξεις που δυστυχώς βρίσκουν σύμφωνους και πολλούς αυτόδιοικητικούς παράγοντες οι οποίοι, όπως φαίνεται ενδιαφέρονται μόνο για μια θέση στον ήλιο. Ιδιαίτερα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η υλοποίηση του «αποκεντρωμένου - διαφοροποιημένου σχολείου» έχει οδηγήσει κατά καιρούς σε αντιδράσεις απέναντι στις συνέπειες της στρατηγικής αυτής. Για παράδειγμα στη Γερμανία οι μαθητές φώναζαν πρόσφατα «ένα σχολείο για όλους - έξω από το πολυμερές σχολείο», αφού πληρώνουν για χρόνια τώρα το αποκεντρωμένο ταξικό σχολείο ως κοινωνία. Παραχώρηση των λειτουργιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε ιδιώτες ! Tο αστικό κράτος, μετά τον Kαποδίστρια I, σίγουρο, πλέον, για το ποιόν των νέων Δήμων, θέλει να τους δώσει κι άλλες αρμοδιότητες, να ξεφορτωθεί και άλλους δαπανηρούς γι' αυτό τομείς, την Παιδεία, την Yγεία, την Πρόνοια, με στόχο την εμπορευματοποίηση αυτών των κοινωνικών αγαθών. Mε τη λεγόμενη «αποκέντρωση εξουσιών, αρμοδιοτήτων και πόρων», θέλει να ισχυροποιήσει περιφερειακούς πυλώνες, ώστε πιο αποτελεσματικά να παρεμβαίνουν για λογαριασμό της οικονομικής κυριαρχίας του κεφαλαίου ως θεσμικοί παράγοντες (βλέπε ΣΔΙΤ), στη μείωση του δημοσίου τομέα και έξαρση των ιδιωτικοποιήσεων, δηλαδή πλήρη διάλυση του κοινωνικού κράτους. Οι νέοι Δήμοι γίνονται ακόμη πιο απόμακροι και απρόσωποι για τον πολίτη, δηλαδή ανώνυμες Εταιρείες, που θα λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, με τη φορομπηξία και την καταστολή (βλέπε Δημοτική Αστυνομία). Αποκλείουν τη δυνατότητα ριζοσπαστικών και ανεξάρτητων φωνών στη Τ.Α. για να σβήσουν από το χάρτη τους μικροαγρότες και την μισθωτή εργασία! Μέσα σε αυτές τις νέες χωρικές συντεταγμένες των νέων ΟΤΑ δεν θα μπορεί να υπάρξει κάθε μεμονωμένη και ανυπότακτη φωνή παρά μόνο ο «χαμένος» κύκλος των κομμάτων. Δηλαδή δεν θα υπάρχει ούτε για δείγμα κάποιος εκπρόσωπος σε αυτά τα συμβούλια ο οποίος θα αμφισβητεί την κυρίαρχη ιδεολογία της περιφερειακής «αποκέντρωσης» και ταυτόχρονα της ύπαρξης μιας νέας εξουσίας, όπου οι ελίτ κάθε περιοχής θα έχουν το απάνω χέρι. Η σύγχρονη φτώχια θα οδηγεί όλο και περισσότερους να παραχωρούν τη γη των πατεράδων τους έναντι πινακίου φακής, στα νέα και παλιά τζάκια για να τα βγάζουν πέρα (βλέπε νέα Σχέδια Χωροταξικού Σχεδιασμού, Σύμφωνο σταθερότητας, πρόωρη συνταξιοδότηση αγροτών, νέο φορολογικό, κ.α). Η συγκέντρωση θα οδηγήσει στη λεηλασία της γης με τη Βιομηχανική Γεωργία της Τεχνοεπιστήμης της Κυριαρχίας και την πλήρη αλλαγή της διατροφικής αλυσίδας των πληθυσμών και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Για το λόγο αυτό, προτείνεται με τον Καποδίστριας 2 να μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο τα γεωγραφικά όρια κάθε νέου Δήμου (πρόταση Ινστιτούτου ΚΕΔΚΕ) στο επίπεδο των παλιών επαρχιών, με ταυτόχρονη αστικοποίηση (ερημοποιήσεις) των αγροτικών περιοχών και την αποδέσμευσή τους από πιθανές διεκδικήσεις για μελλοντικές επιδοτήσεις… και εγκατάσταση νέων αγροτών προς όφελος των εμπορικών συνεταιρισμών (βλέπε πρόταση Τζανέτου Καραμίχα Προέδρου ΓΕΣΑΣΕ για φαλκίδευση προγράμματος Αλ. Μπαλτατζή υπέρ των εμπορικών κρατικοδίαιτων συνεταιρισμών). Ένας άλλος άξονας της αντιδραστικής αυτής «μεταρρύθμισης» είναι η εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα οργάνωσης αυτών των οργανισμών, την παραχώρηση των λειτουργιών σε ιδιώτες, για παράδειγμα όπως η καθαριότητα. Είσπραξη δημοτικών φόρων, ύδρευση, φύλαξη δημοτικών χώρων κ.α. με τις ελαστικές σχέσεις εργασίας, κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων για τους εργαζόμενους ΟΤΑ, ανασφάλιστη εργασία, χαμηλοί μισθοί και συντάξεις πείνας, που περιμένουν όλους τους εργαζόμενους στις νέες αυτές διοικητικές δομές που έρχονται. Για όλα τα θέματα αυτά οι ΤΕΔΚ και οι «συμπαθείς» δήμαρχοι δεν λένε κουβέντα. Το μόνο που ακούγεται είναι πόσο μεγάλος θα γίνει ο νέος δήμος και εάν οι ίδιοι θα έχουν ρόλο στο νέο καταμερισμό της τοπικής εξουσίας. Δεν διστάζουν να συμμετέχουν σε κάθε ετερόκλητη συμμαχία προκειμένου να επιτύχουν αυτόν τον ιδιοτελή σκοπό τους αφήνοντας στην άκρη ακόμα και τις δήθεν… κομματικές τους διαφορές και τους δημότες τους. Tο σύγχρονο καπιταλιστικό κράτος, που προωθεί τη συγκέντρωση σε όλα τα επίπεδα, συγκέντρωση παραγωγής, συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου, συγκέντρωση πληθυσμού (φοβούμαι ότι τα περισσότερα χωρία θα κατοικούνται μόνο από οικονομικούς μετανάστες) κ.λπ., δεν θα μπορούσε να μην προχωρήσει κι άλλο: και στη συγκέντρωση εξουσίας, για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του. Ξεχνούν όμως ότι: «ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΝΟΥΝ ΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ». Αυτή η «αναδόμηση του κράτους» δεν έχει καμιά σχέση με την λαϊκή αυτοδιοίκηση της εθνικής αντίστασης ούτε με τις ανάγκες των εργαζομένων, των νέων και των ανέργων κάθε περιοχής. Για όλους αυτούς τους λόγους, πρέπει μέσα από ένα νέο μορφωτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό μέτωπο να αποκαλυφθεί ο χαρακτήρας των νέων ρυθμίσεων, να αντιπαλευτεί η νέα επέλαση του κεφαλαίου και της αγοράς και τα νέα χαράτσια στους δημότες και να μην περάσει τελικά αυτός ο νέος Προκρούστης και η μεγαλυτέρων διαστάσεων παραχάραξη της λαϊκής θέλησης. Σε τελική ανάλυση, ο λογαριασμός είναι ανοιχτός και το παιχνίδι θα κρατήσει για πολύ, αρκεί να σκεφτούμε πλατειά και να πράξουμε τοπικά, συνταιριάζοντας τις προσδοκίες με τις ανάγκες μας και τη ζωή την ίδια. Ο καθένας φυσικά μπορεί να διαλέξει το δρόμο του. *Ο Κώστας Διον. Κορδάτος είναι καθηγητής. Μέλος του Δ.Σ. της Β’ ΕΛΜΕ Αιτωλ/νίας και Πρόεδρος της ΠΕΤΕΕΜ – ΣΕΛΕΤΕ. Πρόεδρος Δ.Ε. ΠΙΕΤΕ (Μη κερδοσκοπικό σωματείο). Δραστηριοποιείτε και για την Τ.Α. εκ του συστάδην. Είναι Ιδρυτής του Περιφερειακού Δικτύου ενημέρωσης www.anaitolika.gr