Ενόψει των εορτών του Πάσχα και της αυξημένης κατανάλωσης αγαθών, η Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, υπενθυμίζει απλές οδηγίες τις οποίες πρέπει να ακολουθεί ο καταναλωτής κατά την επιλογή και κατανάλωση τροφίμου ώστε αυτό να είναι υγιεινό και ασφαλές και να διασφαλίζεται η υγεία του.
ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ-ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ:
Α. Κατά την αγορά τυποποιημένων τροφίμων :
- Η συσκευασία του τροφίμου να είναι απαραβίαστη, χωρίς φθορές, τρυπήματα, σχισίματα, αλλοιώσεις χρωμάτων και ετικετών και παραμορφώσεις συσκευασιών
- Να αναγράφονται στην ελληνική γλώσσα το είδος του τροφίμου, τα συστατικά του, η προέλευσή του, ο τρόπος συντήρησης και ο χρόνος διατήρησης-κατανάλωσης και πιθανά στοιχεία για περισσότερη προσοχή (πχ να αναφέρει ότι έχει ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα σε ομάδα καταναλωτών με ιδιαίτερη ευαισθησία υγείας)
- Τα ευαίσθητα τρόφιμα να βρίσκονται εντός των ψυγείων και από εκεί να τα παίρνει ο καταναλωτής. Τρόφιμα που ενώ πρέπει να βρίσκονται στο ψυγείο, για ευκολία τοποθετούνται σε πάγκο εκτός, να μην αγοράζονται.
- Να μην υπάρχει στην επιφάνεια ή εντός της συσκευασίας (όπου μπορεί αυτό να διακρίνεται) πολύς πάγος στα κατεψυγμένα ούτε υγρά στα νωπά
- Οι κονσέρβες δε θα είναι φουσκωμένες, δε θα περιέχουν αέρα και δε θα έχουν παραμορφώσεις στη συσκευασία τους.
- Να μην υπάρχει σκόνη στην επιφάνεια των τροφίμων ούτε στα ράφια (η ύπαρξή της σημαίνει ελλιπή καθαριότητα και μη ορθή διακίνηση και προστασία των τροφίμων)
- Να μην είναι σπασμένο ή παραμορφωμένο το περιεχόμενο τρόφιμο.
- Να μην υπάρχει είτε επί της συσκευασίας εξωτερικά είτε στο ράφι ένδειξη αλευριού ή συσσωματώματος (σαν ίνες αράχνης) κυρίως στα είδη αλευροποιίας και όσπρια, ρύζι, ζυμαρικά. Αποτελούν ένδειξη αλλοίωσης του περιεχομένου (ανάπτυξη εντόμων).
- Προσέχετε να επιλέγετε καταστήματα που έχουν καλές συνθήκες υγιεινής χώρων, τα τρόφιμα είναι με τάξη τοποθετημένα, ανάλογα με το είδος τους, σε νοητά χωρισμένους χώρους, δεν υφίσταται συμφόρηση χώρων και οι εργαζόμενοι φορούν ανοιχτόχρωμη ενδυμασία εργασίας και σκούφους που καλύπτουν τα μαλλιά.
- Τρόφιμα που εκτίθενται σε εξωτερικό χώρο καταστημάτων δεν είναι ασφαλή και πρέπει να αποφεύγονται λόγω των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων (ζέστη, ψύχος, σκόνη, ρύποι οχημάτων, ηλιακή ακτινοβολία, που επιβαρύνουν και θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των τροφίμων). Νερά, αναψυκτικά, λαχανικά, φρούτα και όλα τα τρόφιμα πρέπει να εκτίθενται σε κατάλληλες προθήκες εντός των κλειστών χώρων των καταστημάτων.
- Όταν ζητάτε να ανοιχθεί και να τεμαχιστεί κάποιο τρόφιμο, αυτό να γίνεται παρουσία σας και ο εργαζόμενος να φορά γάντια μιας χρήσης για την εργασία αυτή. Ο τεμαχισμός θα γίνεται σε καθαρή επιφάνεια, ειδική για την εργασία αυτή.
- Το ψωμί όταν το αγοράζουμε από πρατήρια άρτου ή από άλλα καταστήματα πλην Αρτοποιείων, θα πρέπει να είναι συσκευασμένο σε χάρτινη συσκευασία, κλειστό και να φέρει επισήμανση του Αρτοποιού παρασκευής, του είδους και της ημερομηνίας παρασκευής του.
- Σκεύη που αγοράζουμε για να τοποθετήσουμε τρόφιμα θα πρέπει να έχουν την ένδειξη καταλληλότητας για τρόφιμα και να το αναγράφουν.
- Ουσίες, πρόσθετα που δεν αποτελούν από μόνα τους τρόφιμα αλλά χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα, θα πρέπει να αναγράφουν ότι προορίζονται για τρόφιμα και είναι κατάλληλα για τρόφιμα για ανθρώπινη κατανάλωση. (πχ βαφές αυγών). Η χρήση ουσιών ή σκευών που δεν προορίζονται για τρόφιμα, σε επαφή με τρόφιμα εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.
Β. Κατά την αγορά νωπών μη τυποποιημένων τροφίμων - «χύμα»:
ΚΡΕΑΣ-ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ-ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΚΡΕΑΤΟΣ
- Όλα τα κρέατα, πουλερικά, εντόσθια και ωμά παράγωγα αυτών θα πρέπει να συντηρούνται συνεχώς εντός ψυγείων, σε θερμοκρασία 0 ο – 2 ο C. Όχι εκτεθειμένα σε εξωτερικό χώρο ή πάγκους.
- Θα έχουν φυσιολογικό χρώμα και οσμή (για τα κόκκινα κρέατα το χρώμα και η οσμή θα είναι αυτά του αίματος), χωρίς ανομοιομορφίες και στίγματα. Το χρώμα της επιφάνειας δε θα διαφέρει έντονα από το χρώμα της τομής. Δε θα έχουν εμφανή υγρά και η επιφάνειά τους δε θα είναι γλοιώδης. Όταν πιέζουμε με το δάκτυλο τα φρέσκα κρέατα, αυτά θα πρέπει αμέσως να επανέρχονται στην αρχική κατάσταση.
- Τα σπλάχνα, συκώτι, πνεύμονες, νεφροί, καρδιά, να μην έχουν κύστεις ή μεταβολή χρώματος. Το χρώμα να είναι ζωηρό και λαμπερό. Να μην είναι με βλέννα ή με υγρά με ιξώδες. Αλλοιώσεις στο χρώμα μπορεί να δηλώνουν και ότι προέρχονται από κατεψυγμένα μετά από απόψυξη-προσοχή δεν είναι ασφαλή τρόφιμα.
- Όλα τα σφάγια θα φέρουν σφραγίδα κτηνιάτρου, την οποία θα πρέπει να ζητάμε να βλέπουμε.
- Ο τεμαχισμός των κρεάτων θα γίνεται παρουσία του πελάτη, καθώς και το κόψιμο του κιμά.
- Όλες οι επιφάνειες του κρεοπωλείου και του χώρου πώλησης θα είναι καθαρές, χωρίς έντομα στο χώρο.
- Οι πωλητές θα φέρουν ενδυμασία εργασίας, θα έχουν καθαρά χέρια και θα φορούν γάντια για το χειρισμό των κρεάτων.
ΨΑΡΙΑ-ΑΛΙΕΥΜΑΤΑ
- Όλα τα νωπά ψάρια και αλιεύματα θα πρέπει να συντηρούνται συνεχώς εντός ψυγείων ή με πάγο σε θερμοκρασία 0 ο – 2 ο C. Θα είναι καλυμμένα με πάγο σε όλη την επιφάνεια. Όχι εκτεθειμένα σε εξωτερικό χώρο ή πάγκους.
- Θα έχουν οσμή θάλασσας, κόκκινα βράγχια λαμπερά, χωρίς βλέννα, όχι αφυδατωμένα, λαμπερά ζωηρά μάτια, λείο λαμπερό σώμα, σφικτό, υγραμένο, που δεν απολεπίζεται εύκολα και που όταν το πιέσουμε επανέρχεται στην αρχική θέση.
- Η κοιλιά θα είναι σφικτή χωρίς κηλίδες και χωρίς να βγάζει υγρό όταν την πιέσουμε.
ΑΥΓΑ
- Τα αυγά θα πρέπει να συντηρούνται συνεχώς εντός ψυγείων σε θερμοκρασία 4ο C.
- Προτιμάτε αυγά ωοσκοπημένα, με αναγραφόμενη προέλευση και στοιχεία παραγωγής.
- Αυγά ακάθαρτα, με ραγισμένο μη φυσιολογικό κέλυφος να μην αγοράζονται.
- Τα αυγά δε θα πρέπει να πλένονται.
- Όταν τα καταναλώνουμε το περιεχόμενο να είναι χωρίς στίγματα και χωρίς αίμα και ο κρόκος να έχει σαφή όρια και το ασπράδι να είναι διαυγές. Τα φρέσκα αυγά έχουν μικρό κενό μεταξύ κελύφους και λευκώματος (4mm).
ΓΑΛΑ-ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ-ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
- Όλα τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα θα πρέπει να συντηρούνται συνεχώς εντός ψυγείων σε θερμοκρασία 2 ο – 4 ο C.
- Να αναζητάτε την έγκριση της παραγωγής του προϊόντος, ώστε να διασφαλίζεται η νόμιμη και ασφαλής προέλευσή τους.
- Όποια αλλαγή στο σύνηθες χρώμα (κηλίδες, ευρωτίαση, ανομοιομορφία), υφή (τρύπες, ιξώδες, υγρά πέραν του σύνηθες και ανάλογα με το είδος) και οσμή (ξινίλα, σαπίλα, μούχλας ) σημαίνει αλλοίωση.
- Η κοπή, το τρίψιμο τυροκομικών προϊόντων να γίνεται παρουσία του πελάτη και να του επιδεικνύεται το αρχικό προϊόν.
ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ-ΕΙΔΗ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ
- Τα γλυκίσματα να τα προμηθευόμαστε από νόμιμα εργαστήρια ή ζαχαροπλαστεία και όχι από ανεξέλεγκτους πλανοδίους, εκτεθειμένα σε περιβαλλοντικές συνθήκες.
- Πάστες και ευαίσθητα γλυκίσματα να βρίσκονται σε ψυγεία σε θερμοκρασία
2ο–4ο C. Η επιφάνεια να μην είναι ξερή, με σχισμές ( δηλώνει πολυκαιρισμένο,
μη σωστά διατηρημένο γλύκισμα).
- Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει γλυκίσματα και τρόφιμα να εκτίθενται απροστάτευτα στο χώρο.
- Κάθε συσκευασμένο προϊόν να αναγράφει το είδος, τη σύσταση, τον παραγωγό και τις συνθήκες συντήρησης του γλυκίσματος.
- Είδη σοκολατοποιίας που έχουν ασπρίσει, δεν θεωρούνται ασφαλή, λόγω μη σωστής συντήρησης του τροφίμου. Σοκολάτες δεν πρέπει να αποθηκεύονται σε περιβάλλον ζεστό ούτε σε χώρο με οσμές.
ΦΡΟΥΤΑ-ΛΑΧΑΝΙΚΑ
- Φρούτα και λαχανικά δεν πρέπει να εκτίθενται σε περιβαλλοντικές συνθήκες, ήλιο, σκόνη, ρύπους ούτε στο πεζοδρόμιο.
- Ιδιαίτερα φρούτα και λαχανικά που έχουν αποθηκευτεί σε ψυγείο, να βρίσκονται συνεχώς σε ψυγείο, γιατί η μεταβολή θερμοκρασιών αλλοιώνει τα φυσικά χαρακτηριστικά τους και την ποιότητά τους. Ιδανική θερμοκρασία συντήρησης οπωρολαχανικών είναι μεταξύ 6ο–10ο C.
Γ. Κατά την μεταφορά, αποθήκευση, μαγείρεμα και κατανάλωση του τροφίμου στο σπίτι
Σημαντική θέση στην ασφάλεια και ποιότητα των τροφίμων κατέχει και ο χειρισμός τους μετά την αγορά τους κατά την μεταφορά, αποθήκευση, μαγείρεμα και συντήρηση στο σπίτι. Απλά γενικά μέτρα μειώνουν τους κινδύνους επιβάρυνσης τροφίμων:
- Κάντε όλες τις άλλες υποχρεώσεις σας και μετά την προμήθεια τροφίμων ώστε να μην παραμείνουν τα τρόφιμα για πολύ ώρα, στις συνθήκες περιβάλλοντος
- Τοποθετείστε άμεσα τα ευαίσθητα τρόφιμα στο ψυγείο ή στην κατάψυξη, ανάλογα με τις οδηγίες του παρασκευαστή.
- Ελέγχετε συχνά με ένα απλό θερμόμετρο τη θερμοκρασία του ψυγείου σας.
- Μη στοιβάζετε τα τρόφιμα και δεν μπορεί ο αέρας να περνά μέσα από αυτά.
- Τοποθετείτε τα τρόφιμα στο ψυγείο ανάλογα με το είδος τους και τις οδηγίες του ψυγείου.
- Μη βάζετε νωπά αυγά και κοτόπουλα να γειτνιάζουν-ακουμπούν με άλλα τρόφιμα. Βάλτε τα σε κλειστά δοχεία.
- Καθαρίζετε και πλένετε συχνά τα χέρια σας, πριν και μετά την χρήση διαφορετικών τροφίμων ή ενεργειών, καθώς και όλες τις επιφάνειες και σκεύη που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα. Ιδιαίτερη προσοχή όταν χειριζόμαστε ωμά τρόφιμα να μην έρχονται σε επαφή, τα τρόφιμα, τα χέρια, τα σκεύη ή οι επιφάνειες, με μαγειρεμένα.
- Πλένετε καλά τα λαχανικά με τρεχούμενο νερό και αυτά που τρώγονται ωμά μετά το πλύσιμο, βαπτίστε τα σε διάλυμα ξυδιού για 15 λεπτά περίπου και ξεπλύντε τα.
- Διατηρείτε όλες τις επιφάνειες της κουζίνας καθαρές και ελέγχετε και καθαρίζετε συχνά τα ντουλάπια, να προλάβετε την ανάπτυξη εντόμων στα αμυλούχα τρόφιμα λόγω αυξημένων θερμοκρασιών.
- Τοποθετείτε τα ξηρά τρόφιμα με τάξη σε χώρους χωρίς υγρασία, οσμές, με χαμηλή περιβαλλοντική θερμοκρασία (κάτω από 18ο C) και μακριά από απορρυπαντικά και είδη που δεν τρώγονται.
- Τα χέρια σας να μην έχουν δερματικές αλλοιώσεις και όταν συμβαίνει αυτό να φοράτε γάντια κατά την παρασκευή τροφίμων.
- Να φροντίζετε ώστε να μαγειρεύονται τα τρόφιμα καλά, ώστε η θερμοκρασία στο εσωτερικό της μάζας τους (κέντρο) να ανεβαίνει πάνω από 80ο C για πάνω από 15 λεπτά.
- Η συντήρηση σε θερμοθάλαμο να γίνεται σε θερμοκρασία 65-70 ο C.
- Το φαγητό να συντηρείται εντός ψυγείου όταν δεν καταναλώνεται αμέσως και αμέσως μετά το μαγείρεμα.
- Απόψυξη κατεψυγμένων να γίνεται στη συντήρηση του ψυγείου, όχι σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.
- Να μην επανακαταψύχονται ήδη αποψυγμένα τρόφιμα.
Και μην ξεχνάτε: ο ενημερωμένος, επίμονος και προσεκτικός καταναλωτής που αναζητά πληροφορίες και απαιτεί την ασφαλέστερη διακίνηση τροφίμων είναι ο καλύτερος προστάτης της Δημόσιας Υγείας και της Υγείας
