Οι διαπραγματεύσεις για την ολοκλήρωση της ετήσιας διαδικασίας που εφαρμόζεται για την έγκριση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού μπήκαν σε αδιέξοδο. Το αδιέξοδο οφείλεται στην άρνηση δύο κρατών μελών κυρίως, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ολλανδίας, να συμφωνήσουν με τις θέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όπως εκφράστηκαν από όλες σχεδόν τις πολιτικές ομάδες του οργάνου. Τη στιγμή μάλιστα που τόσο η βελγική προεδρία όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν παρεμφερείς θέσεις με αυτές του Κοινοβουλίου. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε απογοητευμένος από την κατάληξη της διαβούλευσης. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το Κοινοβούλιο δεν ζήτησε τίποτα περισσότερο από το Συμβούλιο και δέχτηκε την πρότασή του, που μείωνε στο μισό περίπου την αύξηση των πιστώσεων που ζητούσε η Επιτροπή, χωρίς να επιδιώξει κάποιο αντάλλαγμα. Ο μόνος όρος που έθεσε το Κοινοβούλιο αφορούσε την επίτευξη μιας σοβαρής συμφωνίας που θα επέτρεπε την τήρηση των διατάξεων της Συνθήκης της Λισαβόνας.
Το σκεπτικό του Κοινοβουλίου ήταν απλό: από τη στιγμή που όλα σχεδόν τα κράτη μέλη της Ένωσης κάνουν περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, έπρεπε να προβλεφθεί η δυνατότητα στον προϋπολογισμό του 2011 να χρηματοδοτηθούν οι μελλοντικές δράσεις για τις οποίες έχουν συμφωνήσει όλα τα κράτη μέλη. Το Κοινοβούλιο ζητούσε δηλαδή να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία και να σχεδιαστεί ένα σύστημα ιδίων πόρων που θα καθιστούσε τα ευρωπαϊκά σχέδια δράσης ανεξάρτητα από τη βούληση των κρατών. Τέλος, ζητούσε να του δοθούν πραγματικά δικαιώματα παρέμβασης και συγκαθορισμού του μεσοπρόθεσμου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Αναφερόμενος στην αποτυχία να επιτευχθεί συμφωνία με το Συμβούλιο, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προέβη στην ακόλουθη δήλωση:
"Επιθυμούσαμε να υπάρξει συμφωνία. Δυστυχώς όμως κάποια κράτη μέλη έκλεισαν την πόρτα. Η αδιαλλαξία λίγων κρατών μελών στο Συμβούλιο υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών ως προς την αποτελεσματική λειτουργία της Ένωσης. Προειδοποίησα το Συμβούλιο πολλές φορές να μην πετάξει το μωρό μαζί με το νερό της μπανιέρας. Δυστυχώς για τους ευρωπαίους πολίτες το Συμβούλιο έκανε ακριβώς αυτό.
Είμαι πολύ απογοητευμένος που δεν καταφέραμε να καταλήξουμε σε συμφωνία σχετικά με τον προϋπολογισμό του 2011. Το Κοινοβούλιο, με μεγάλη πλειοψηφία, η Επιτροπή και η πλειοψηφία των κρατών μελών ήταν έτοιμοι να συμφωνήσουν. Μια μικρή μειονότητα κρατών που δεν επιθυμούσε να εμπλακεί σε μια εποικοδομητική συζήτηση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πάνω στην εφαρμογή της Συνθήκης, μπλοκάρισε τη συμφωνία.
Το Κοινοβούλιο παρουσίασε μια πολύ μετριοπαθή θέση και, τελικά, δεν ζήτησε ούτε ένα ευρώ περισσότερο από ότι πρότεινε το Συμβούλιο. Είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε μόνο μία αύξηση της τάξεως του 2,91%.
Έχω διατελέσει πρωθυπουργός και εγώ ο ίδιος. Έχω πλήρη επίγνωση του τι σημαίνει λιτότητα. Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αποτελεί μέρος του προβλήματος, αλλά μέρος της λύσης. Είναι το εργαλείο που θα ενισχύσει την αντιμετώπιση της κρίσης. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν μπορεί και δεν πρέπει να συγκρίνεται με τους εθνικούς προϋπολογισμούς δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να διαχειρίζεται ελλείμματα. Ο προϋπολογισμός είναι ένα επενδυτικό όχημα....
...Η απόφαση που έλαβαν τα κράτη είναι ιδιαίτερα ατυχής. Τώρα δεν είναι σαφές πώς θα χρηματοδοτηθούν πολλές προτεραιότητες για το 2011: η νέα ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, η βοήθεια σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, οι νέες αρχές ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής εποπτείας, οι επιδοτήσεις για τις μικρές επιχειρήσεις, η υποστήριξη των σχεδίων για τους αγωγούς φυσικού αερίου και τα προγράμματα πυρηνικής σύντηξης που θα βοηθήσουν να καλυφθούν οι μελλοντικές ενεργειακές μας ανάγκες...
...Ελπίζω ότι μέχρι το τέλος του έτους το Συμβούλιο θα επιδείξει μεγαλύτερο ρεαλισμό. Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις και να συμφωνήσουμε πριν από το τέλος του έτους."
Ποια θα είναι η συνέχεια
Η Επιτροπή πρέπει να προτείνει ένα νέο σχέδιο προϋπολογισμού. Μολονότι δεν υπάρχει καθορισμένη προθεσμία, θα το υποβάλει όσο το δυνατό συντομότερα. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο θα πρέπει να υιοθετήσει τη θέση του μέσα σε ένα μήνα, και ακολούθως το ΕΚ θα έχει στη διάθεση του 42 μέρες για να εκφράσει τη δική του θέση. Όλες αυτές οι προθεσμίες είναι οι μέγιστες. Είναι βέβαιο ότι τα θεσμικά όργανα θα λάβουν θέση πολύ πιο σύντομα, σκοπεύοντας στην ολοκλήρωση της διαδικασίας μέσα στον Δεκέμβριο. Σημειώνεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει περιλάβει το ζήτημα στην ημερήσια διάταξη της συνάντησης κορυφής του Δεκεμβρίου.
